AnasayfaEdebiyat

BAĞDATLI RUHİ

 Bağdat'ta doğduğu için «Rûhî-i Bağdadî» diye anılan Rûhî'nin doğum tarihi bilinmemektedir. Asıl adı Osman'dır. Babası Anadolulu bir

İŞTE BU DA ALES’te YAKLAŞIM!
Dîvânü Lugati’t-Türk:
EVLİYA ÇELEBİ

 Bağdat’ta doğduğu için «Rûhî-i Bağdadî» diye anılan Rûhî’nin doğum tarihi bilinmemektedir. Asıl adı Osman’dır. Babası Anadolulu bir kimsedir. Bağdat Beylerbeyi olan Ayaş Paşa’nın adamlarındandır. Bağdat’ ta» evlenmiş, oğlu Ruhî de orada doğmuştur.

 

Rûhî’nin eserlerini inceleyerek bazı ipuçlarını değerlendiren ve şâir hakkında klişe halinde tekrarlanan yargıları eleştiren Abdülbaki Gölpınarlı’nın ortaya koyduğu bilgilere göre, Ruhî gezgin bir derviş değil, bir askerdir, sipahidir. Hem savaşmış, hem dolaşmış hem de şiirlerini yazmıştır. 

 

Yine Rûhî’nin şiirlerinden anlaşıldığına göre, şâirimiz Mevlevi değil Hurûfî’dir. Bilgili bir kişi olduğu anlaşılan Ruhî, Divân Edebiyatımızın topluma ve toplum olaylarına dönük güçlü şâirlerinden biridir. Onun tenkitçi ruhunu destekleyen herhalde asker oluşu, savaşçılığı olmuştu. Hurûfî olmasına rağmen mutasavvıf bir şâir de değildir. Halkın diline, konuşma diline yakın bir dil kullanmış, imkân nisbetinde halkın dertlerine de eğilmiştir.

 

Nazım tekniğinde yer yer aksamalar görülür. Söz ve anlam oyunlarına düşkünlüğü yoktur. Samimî bir edaya ulaşmaya çalışır.

 

Ruhî, on yedi bentlik terkib-i bendiyle ün kazanmıştır. Ziya Paşa’nın Rûhî’ye nazîre olarak yazdığı terkib-i bend, oldukça yaklaşmış ise de Rûhî’ninkine erişememiştir. Ancak Rûhî’yi sadece terkib-i bend şâiri olarak tanımak hatalı olur. Ruhî güzel gazeller de yazmış bir kişidir. Samimiyeti, dilinin sadeliği gazellerine değişik bir çeşni verir. Terkib-i bendinde ve kasidesinde olduğu gibi gazellerinde de eski toplum hayatının değer yargılarını ve bazı özelliklerini bulmak mümkündür.

 

Ruhî, eserlerinin tümü bir bütün olarak gerektiği gibi üzerinde durulup değerlendirilmemiş önemli ve orijinal bir şâirdir.