AnasayfaTürkçe

DİL VE ANLATIM-1(Dil Nedir)

  Dil ve Anlatım     Dil (lisan) nedir?     Dil, insanların düşündüklerini ve hisset

İŞTE BU DA ALES’te YAKLAŞIM!
İŞTE YAKLAŞIM BU!
YGS- LYS TÜRKÇEYE NASIL HAZIRLANALIM(Recai KAPUSUZOĞLU)

 

Dil ve Anlatım

 

 

Dil (lisan) nedir?

 

 

Dil, insanların düşündüklerini ve hissettiklerini bildirmek için kelimelerle veya işaretlerle yaptıkları anlaşmadır.

 

Dil, insanlar arasında anlaşmayı sağlayan, kendisine özgü yasaları olan ve ancak bu yasalar çerçevesinde gelişen, temeli bilinmeyen zamanlarda atılmış seslerden örülmüş bir anlaşma sistemidir.

 

Ana dilimizden cümleler kurarak düşünürüz. Bunları dile getirdiğimizde adına konuşma deriz. Dil olmasa düşünce ve duygu da gelişmezdi, insan topluluğu ilerlemez, bir medeniyet oluşturamazdı.

 

İnsan türünün en üstün özelliği düşünebilmesi ve konuşabilmesidir, Düşünce ancak dille oluşur ve yine dil sayesinde dış dünyaya aktarılır.

 

Dil, bireye düşünce üretebilme, düşüncelerini dışa vurma, bilgi edinme, geçmişini hatırlama, gününü yaşama, hayatını sürdürme gibi daha pek çok açıdan yardımcı olmaktadır.

 

Dil, öncelikle bir iletişim aracıdır; kendimizi anlatmamızı ve başkalarını anlamamızı sağlar. Dil olmasa, birbirimizle anlaşamayız; uzaktaki insanlarla haberleşemeyiz.

 

İster örgün ister yaygın olsun, eğitimin en önemli aracı, dildir. Çünkü bilgi, sözle ve yazıyla aktarılmaktadır. Kitaplar, dilin varlığını gerektirir; derslerin anlatılması da öyle… Dil olmaksızın eğitim- öğretim yapılamaz.

 

Dil, bilimin de başlıca aracıdır. Çünkü araştırma sonuçlarının yazılıp yayılması, kuşaktan kuşağa aktarılması, dil sayesinde mümkün olmaktadır.

 

Kısacası duygular, düşünceler dil içinde varlık kazanır; çağdan çağa aktarılır. Dil olmasa bilgi birikimi olmaz; kültürel değerler kuşaktan kuşağa aktarılamaz. Dil olmasa uygarlık olmaz. 

 

 

 

 

 

 

 

Dilin Özellikleri:

 

Karmaşık yapılı, çok yönlü bir varlık olan dilin, başlıca nitelikleri şunlardır:

 

 

Dil Canlı Bir Varlıktır:

 

Bir insan topluluğunda duyguları, istekleri, fikirleri konuşarak veya yazarak anlatmaya yarayan dil, özel kanunları olan, ancak bu kanunlar çerçevesinde gelişen canlı bir varlıktır.

 

Dil kelimeye dayanır. Kelime, sürekli kullanılan bir varlıktır; hayatın genel akışı içinde ses ve anlam bakımından değişikliğe uğrar. Söz gelişi Eski Türkçedeki tengri, kelmek, köz, tiş kelimeleri, zaman içinde sesçe değişerek tanrı, gelmek, göz, diş haline gelmiştir.

 

Kelimeler, anlamca da değişebilir. Bir kelimenin anlamı daralabilir, genişleyebilir, ya da kelime başka bir anlama geçebilir.

 

Başlangıçta" övme, kutlama, dua" anlamlarına gelen alkış kelimesi, zamanla sadece "alkışlamak" eylemini anlatır olmuştur. Önceleri "güreşte kazanana verilen armağan"ı anlatan ödül kelimesi ise, zamanla anlam genişlemesine uğrayarak, "her tür yarışmada kazanana verilen armağan"ı anlatır duruma gelmiştir. Yavuz kelimesi de Eski Türkçede "fena, kötü" anlamını içerirken, bu gün "çok sert, yaman, yiğit" anlamlarına gelmektedir.

 

Kelime, zamanla tamamen değişebilir; bir kelime gidip yerine başka bir kelime gelebilir. Bunda, özellikle kültürel çevrenin değişmesi etkili olur.

 

Eski Türkçedeki bay kelimesi, Türkiye Türkçesinde yerini zengine bırakmıştır. Bunun gibi, bezek kelimes